Express z Budapesztu – Czym żyły Węgry i Węgrzy w ubiegłym tygodniu

18–24 maja 2020

Względna cisza w polityce krajowej

We wtorek przedstawiciele koalicji Fidesz-KDNP i Jobbiku zagłosowali za projektem ustawy dotyczącej tajnych służb, zgodnie z którą Służba Bezpieczeństwa Narodowego (NBSZ) w celu przeciwdziałania cyberatakom będzie mogła kontrolować zawartość sieci łączności elektronicznej organów państwowych i samorządowych. „Nie ma pewności, czy w praktyce będzie to kontrola treści czy ich obiegu, tekst projektu ustawy mógł zawierać błędy” – podał liberalny portal informacyjny Index. Tymczasem znany dziennikarz śledczy András Dezső podważył  krytykę w wykonaniu opozycji w swoim środowym artykule zatytułowanym Ez tényleg inkább hiszti, mint okkal rettegés (To raczej histeria, nie uzasadniony strach). Dezső zauważył m.in., że wśród opozycjonistów brakuje prawdziwych ekspertów z dziedziny polityki zagranicznej czy polityki bezpieczeństwa – nie powinni więc oni ze względów zawodowych krytykować ustawy, która w przypadku ataku hakerskiego ułatwi pracę służbom typu Centrum Antyterrorystyczne – TEK, Centrum Informacji Antyterrorystycznej i Analizy Przestępczości – TIBEK, Służba Obrony Narodowej – NVSZ.

Również we wtorek rząd odwołał zakaz stosowania tworzyw sztucznych jednorazowego użytku, argumentując to stanem epidemicznym i ochroną miejsc pracy – o czym poinformowała agencja prasowa MTI.

W czwartek podczas konferencji prasowej minister kierujący Gabinetem Premiera Gergely Gulyás  ogłosił, że rząd zlikwiduje strefy tranzytowe, które utworzono w 2015 r. dla przybywających masowo do kraju i Europy imigrantów.  Likwidację rząd przeprowadzi zgodnie z decyzją Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Ponadto minister pochwalił system zdalnej nauki w szkołach. Poinformował też, że od 2 czerwca możliwe będzie prowadzanie w małych grupach konsultacji dla uczniów, a od 16 czerwca przewiduje się możliwość organizacji obozów, nawet z noclegiem.

Informowano ponadto o energicznych działaniach węgierskiej policji wobec fake newsów. W ten sposób w ubiegłym tygodniu zamknięto portal, który najwyraźniej polując na kliknięcia, zazwyczaj donosił o tajemniczych zgonach czy sekretnych sposobach leczenia koronawirusa.

Usługi gastronomiczne oraz narodziny i śmierć na ulicach Budapesztu

W piątek na centrowym portalu Azonnali dziennikarz Boldizsár Győri szczegółowo opisując kilka przykładów, przedstawił jeden z problemów branży gastronomicznej. Okazuje się, że po zniesieniu ograniczeń epidemiologicznych lokalom ogromnie trudno jest dostać pozwolenie na prowadzenie ogródka restauracyjnego, ponieważ biurokracja stołecznych dzielnic działa bardzo opieszale. Już 15 maja opozycyjny burmistrz Budapesztu Gergely Karácsony przedstawił pakiet propozycji o nazwie Budapest Restart, którego 5. punkt dotyczył bezpieczeństwa usług gastronomicznych. Zapowiadane w nim opracowanie elastycznych przepisów przejściowych wciąż pozostało jednak…obietnicą. Kierownik jednego z lokali w VII dzielnicy skomentował sytuację krótko: tylko nie rozgłaszajcie teraz, jak to  [władze dzielnicowe] wielce pomagają małym przedsiębiorstwom.

Index za portalem policyjnym Police.hu  podał, że w niedzielny wieczór dwoje funkcjonariuszy węgierskiej Policji Interwencyjnej, starszy sierżant sztabowy Benjámin Papp oraz sierżant Alexandra Berkes, skutecznie udzieliło pomocy rodzącej na przystanku tramwajowym na pl. Lujzy Blahy w Budapeszcie. Poinformowano, że wcześniak Noel i jego mama czują się dobrze.

W piątek o świcie natomiast miało miejsce inne – tragiczne – wydarzenie: podczas bójki na budapesztańskim placu Ferenca Deáka dwie młode osoby zostały ugodzone nożem. Obie zmarły w wyniku odniesionych obrażeń. Sprawcę aresztowano tego samego dnia.

Dlaczego nie otworzą granic do Polski?

W środę dziennikarz Gergő Illés poinformował o nasileniu się epidemii koronawirusa na Śląsku. Jego zdaniem, choć pod względem gospodarczym mały powierzchniowo i gęsto zaludniony Śląsk jest dla Polski wielkim dobrodziejstwem, teraz sytuacja wygląda zgoła inaczej: liczba zakażeń wśród górników gwałtownie rośnie, a kopalnie węgla muszą cały czas działać. Rozwiązaniem okazały się masowe testy, na które zdecydował się polski rząd. Według Illésa to właśnie ze względu na sytuację w śląskich kopalniach pozostałe państwa V4 nie planują obecnie otwarcia granic z Polską.

W piątek portal Index piórem Csaba Molnára przeanalizował osiągnięcia krajów środkowo- i wschodnioeuropejskich na polu walki z pandemią w kontekście sytuacji, z która ma miejsce w bardziej rozwiniętych państwach Europy Zachodniej. W artykule zwrócono m.in. uwagę na przypadek Grecji, w której pomimo wieloletniej zapaści sektora publicznego, wiedza specjalistyczna lekarzy połączona z wcześnie wprowadzoną izolacją społeczeństwa okazała się kluczem do lepszego zarządzania kryzysem epidemiologicznym oraz do uratowania wielu ludzkich istot. Wspomnianą zależność uchwycił także prorządowy dziennik Magyar Hírlap,  w artykule pod wiele mówiącym tytule: Węgierska ochrona epidemiologiczna jedną z najskuteczniejszych w Europie.

Stosunki zewnętrzne

W środę sprawujący od roku urząd prezydenta Ukrainy Wołodymyr Zełenski ogłosił, że skoro premier Węgier szuka sposobu, aby się z nim spotkać, on jest gotów na to spotkanie, a także na podpisanie memorandum w sprawie stanu bezpieczeństwa i wzajemnego poszanowania tradycji historycznych. O dotychczasowym przebiegu kadencji Zełenskiego oraz kwestii ewentualnego spotkania najobszerniej poinformowały media prawicowe, w tym dzienniki Magyar Hírlap i Magyar Nemzet. Ten ostatni przewiduje przy tej okazji złagodzenie ukraińskiej ustawy językowej, przeciw której Budapeszt od dawna protestuje.

W ubiegłym tygodniu Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Handlu poinformowało o nowych powołaniach szefów węgierskich misji dyplomatycznych w Londynie, Zagrzebiu, Ottawie i Waszyngtonie.

Ze świata kultury

18 maja odbyła się premiera biografii Chopina (Fryderyk Chopin: A Life and Times, 2018) napisanej przez angielsko-kanadyjskiego autora Alana Walkera, którą w węgierskim tłumaczeniu wydało Rózsavölgyi Kiadó. Na stronie facebookowej księgarskiej sieci Líra historyk literatury Krisztián Nyáry przeprowadził rozmowę z tłumaczem książki Boldizsárem Fejérvárim. Ten ostatni w wywiadzie zdradził, że podczas pracy nad przekładem konsultował się z tłumaczką polskiego wydania - Noémi Petneki.

4 czerwca – Dzień  Narodowej Solidarności

Poinformowano, że 4 czerwca o godzinie 16:30 w Budapeszcie, w setną rocznicę traktatu w Trianon, transport publiczny zostanie zatrzymany na minutę, aby w ten sposób stolica upamiętniła obszary odłączone od Węgier – co ogłosił na swoim profilu FB nadburmistrz Gergely Karácsony. Również Konferencja Episkopatu Węgier opublikowała w czwartek komunikat informujący, że w tym samym czasie  na terenie całego kraju rozebrzmią dzwony. W komunikacie podkreślono, że ten ostatni pomysł jest pokłosiem inicjatywy społecznej. „Ktokolwiek usłyszy dźwięk dzwonu lub sam uderzy w  dzwon, niech uczyni to zgodnie z duchem modlitwy. Niech modli się za nasz kraj, za nasz naród - tutaj i poza granicami, a także za wszystkie narody Europy Środkowej, abyśmy mogli budować wspólną przyszłość w pokoju, miłości i twórczej współpracy.” Do tej społecznej inicjatywy, która będzie miała miejsce w trakcie obchodzonego od dziesięciu lat Dnia Narodowej Solidarności, przyłączyli się również węgierscy  kalwiniści.

Bence Biró