Wszyscy, którzy latem już będą mieli okazję przybyć do Budapesztu, spotkają najnowszą atrakcję stolicy Węgier – jest to niezwykłe Miejsce Pamięci Solidarności Narodowej (Nemzeti Össszetartozás Emlékhelye). Jakie znaczenie ma pomnik i jakie tajemnice w siebie kryje?
Miejsce Pamięci Solidarności Narodowej zostało odsłonięte na stulecie podpisania Traktatu Trianon, czyli 4 czerwca. Ta data jest od 10 lat Dniem Solidarności Narodowej, świętem który symbolizuje, że każdy Węgier jest w równym stopniu członkiem narodu węgierskiego, niezależnie od tego w jakim kraju żyje.
Na mentalnej mapie Węgier w centralnym miejscu leży plac w Budapeszcie, plac Kossutha, gdzie stoi parlament, różne ministerstwa i budynki administracji publicznej. To właśnie tutaj wybudowano rampę o długości 100 metrów i 4 metrów szerokości, która zapada się w ziemie stopniowo aż do 4 m głębokości. Tu znajduje się serce całego kompleksu, czyli ogromna, pęknięta bryła granitu z palącym się w środku “wiecznym ogniem” - zniczem, który widać przez szczeliny. Te ostatnie mają symboliczne znaczenie – nawiązują do proporcji i ilości krajów, na rzecz których okrojono tereny z Królestwa Węgier w 1920 roku.
Na bocznych ścianach przy rampie wryto nazwy wszystkich (łącznie powyżej 12 tysięcy) miejscowości Królestwa Węgier według ostatniego spisu miejscowości z 1913 roku, zgodnie z ówczesną pisownią. Rozmieszczając nazwy autorzy pomnika nie robili różnicy między miejscowościami znajdującymi się obecnie w kraju lub poza granicami Węgier – jedynie zróżnicowali rozmiary, według klucza znaczenia danej miejscowości. Niezwykle ważne jest również gra z perspektywą: istotą tej techniki jest zawsze to, że bliskie nam obiekty wydają się większe, a dalsze wyglądają na mniejsze. Tu gra z konwencją odwrotnej perspektywy powoduje, że widoczny z dołu Parlament wygląda jakby był daleko i ale za to jest większy niż w rzeczywistości.
„Symbole w miejscu publicznym mają działać nie tylko na emocje, ale mają też skłaniać publiczności do myślenia, mają inspirować do nowszych interpretacji. Liczyliśmy na to, że podczas wychodzenia z ciemnej przestrzeni pamięci, idąc pod górę, widok Parlamentu będzie wywierał efekt katharsis na odwiedzających. I chociaż pierwotnym, praktycznym celem ukształtowania przestrzeni było nie zakłócanie widoku na ten budynek, nam też nasuwała się symbolika śmierci-pogrzebu-zmartwychwstania, którą również uwzględnialiśmy ”– stwierdzili projektanci.
Projekt miejsca pamięci, autorstwa architekta Balázsa Zimayego oraz architekta krajobrazu Sándora Mohácsiego został zrealizowany w ramach Programu im. Imre Steindla. Zdjęcia zrobione przez dyrektora programu, Tamása Wachslera.