W Służbie Więziennej trwa, zapowiadana i realizowana przez kierownictwo Ministerstwa Sprawiedliwości, modernizacja dotycząca nowego modelu kształcenia i doskonalenia zawodowego kadr więziennych. Jak zachęcić młodych ludzi do studiowania na najmłodszej mundurowej w Polsce, jednocześnie pierwszej w ponad 100-letniej historii polskiego więziennictwa uczelni wyższej?
Tak, to prawda. Ministerstwo Sprawiedliwości pod obecnym kierownictwem od kilku lat podejmuje wielowymiarowe działania, których celem jest wzrost skuteczności realizowania przez więziennictwo polskie jego misji oraz dokonanie pozytywnej zmiany wizerunku Służby Więziennej w społeczeństwie. W unowocześnianym ciągle więziennictwie szczególne miejsce zajmuje modernizacja modelu kształcenia i doskonalenia zawodowego kadr więziennych.
Obszar podejmowanych działań polegających na wprowadzeniu kompleksowych zmian w systemie naboru i szkolenia kadry Służby Więziennej poprzez utworzenie Wyższej Szkoły Kryminologii i Penitencjarystyki w Warszawie miał na celu poprawę jakości kształcenia funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej oraz doboru do niej najlepszych kandydatów. To ważne z punktu widzenia działalności Służby Więziennej, formacji podejmującej działania na rzecz zapewnienia porządku i bezpieczeństwa publicznego.
W dłuższej perspektywie nowa forma kształcenia przyniesie zdecydowane zwiększenie poziomu kompetencji kadry Służby Więziennej, a to podniesie profesjonalizm w funkcjonowaniu naszej formacji. Celem utworzenia studiów stacjonarnych I stopnia na kierunku penitencjarystyka jest przygotowanie funkcjonariuszy więziennictwa do realizacji zadań wynikających z ustawy o Służbie Więziennej poprzez przekazywanie wiedzy praktycznej i teoretycznej z obszaru m.in. nauk o bezpieczeństwie, nauk o prawie, pedagogiki, psychologii, resocjalizacji, readaptacji społecznej osadzonych oraz zagadnień związanych
z profilaktyką społeczną.
Co nas wyróżnia? Przede wszystkim praktyczne podejście do kształcenia, unikatowa w skali kraju specjalność oraz wysoki poziom umiędzynarodowienia. Dajemy studentom możliwość indywidualnego kontaktu z wybitnymi wykładowcami, szybko i elastycznie reagujemy na ich potrzeby i oczekiwania. Znaczna część zajęć ma wymiar praktyczny i jest realizowana w formie warsztatów.
Rezultat? Naszym absolwentom gwarantujemy świetne przygotowanie i zatrudnienie w jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej na terenie całej Polski.
Jakich ludzi-kandydatów potrzebuje dzisiaj WSKiP, a szerzej Służba Więzienna jako formacja mundurowa?
Chcielibyśmy rekrutować do uczelni wszystkich tych, którzy poważnie myślą o pracy na rzecz kraju. W trudnych momentach naszej historii funkcjonariusze i pracownicy więziennictwa zawsze dawali świadectwo odwagi, bohaterstwa, pracowitości i uczciwości, niejednokrotnie oddając swoje życie w służbie dla Ojczyzny. W mojej prywatnej ocenie warto więc nawiązywać do naszych tradycji z I czy II Rzeczpospolitej, w takim duchu poszukiwać kandydatów i przygotowywać programy kształcenia tak, abyśmy mogli spojrzeć trochę po nowemu, sięgając do tych wzorców, o których przed chwilą wspomniałem, poszukać takiego modelu kształcenia i wychowania, żeby ten model, nie tyle funkcjonariusza, ale może szerzej urzędnika państwowego, odpowiadał potrzebom państwa, a przez to oczekiwaniom Służby Więziennej i wymiaru sprawiedliwości.
Wyższa Szkoła Kryminologii i Penitencjarystyki to stosunkowo młoda uczelnia. Co obecnie jest kluczowe dla jej rozwoju?
Jak słusznie pan zauważył, WSKiP jest „młodą” jednostką organizacyjną, jednak posiada duży potencjał i wyraźnie określone perspektywy. Ponad roczny okres funkcjonowania naszej placówki to czas rozwoju kadry naukowo – dydaktycznej; dostosowanie oferty i programu studiów do wymogów formalnych i potrzeb służby; rozwijanie działalności naukowej, także z wieloma ośrodkami naukowymi w kraju i za granicą.
Obecnie jednym z podstawowych celów działalności naukowej jest nawiązywanie współpracy międzynarodowej i prowadzenie badań w międzynarodowych zespołach. Konsekwentnie realizowana polityka naukowa, infrastruktura badawczo-naukowa, jaką dysponuje Kampus mundurowy w Kaliszu, jak również ambicje i osiągnięcia naukowe pracowników przyczyniają się do jej rozwoju również na forum międzynarodowym.
Lepsze funkcjonowanie szkolnictwa wyższego i nauki jest warunkiem poprawy jakości kapitału ludzkiego i społecznego. To wydaje się możliwe poprzez tworzenie innowacyjnej strategii rozwoju uczelni, ukierunkowanej na realizację projektów badawczo-rozwojowych.
Dlatego też, w ramach naszej działalności projektowej, staramy się realizować jak najlepiej założone zadania przy satysfakcjonującym wykorzystaniu zasobów wiedzy interdyscyplinarnej i umiejętności pracy zespołów o różnych kwalifikacjach zawodowych.
W ubiegłym roku delegacja WSKiP złożyła wizytę w budapesztańskim National University of Public Service. Jaki był cel wizyty na Węgrzech? Czy planujecie Państwo nawiązanie współpracy z węgierską uczelnią służb penitencjarnych? Jeżeli tak, to jak będzie wyglądać przyszła współpraca polsko-węgierska ?
Tak, to prawda, w ubiegłym roku, w ramach wizyty w National Correctional Officers Training School w Rumunii rozpoczęliśmy międzynarodową współpracę w ramach European Penitentiary Training Academies Network– „EPTA” . Spotkania w ramach EPTA odbywają się raz w roku, pozwalają na wymianę doświadczeń i dyskusję służącą rozwiązywaniu problemów w dziedzinie szkolenia zawodowego europejskich służb penitencjarnych. Cieszymy się, że i Węgrzy zainteresowani są bliską współpracą z naszą uczelnią.
Zostaliśmy zaproszeni przez prof. dr Petera Ruzsonyi, dziekana NUPS. Podczas spotkania mogliśmy zapoznać się z laboratoriami dydaktycznymi oraz infrastrukturą edukacyjno – szkoleniową wspierającą kształcenie praktyczne i stwarzającą okazję do bezpośredniej, nieinterwencyjnej obserwacji pracy. Mieliśmy też możliwość omówić prowadzone przez Węgrów badania oraz zasady podnoszenia ich jakości celem uzyskiwanie wysokich jakościowo wyników.
Jestem przekonany, że przyszła współpraca pozytywnie wpłynie na procesy edukacji w uczelniach partnerskich, w szczególności na nowatorskie modele szkolenia i organizację kształcenia służb penitencjarnych w Polsce i na Węgrzech.
W tym miejscu chcę zwrócić również uwagę na inne przykłady nawiązywanej współpracy z interesariuszami zewnętrznymi, stanowiące wspólny, wielostronny namysł nad ważnymi zagadnieniami z zakresu działalności naukowo-badawczej. Na przykład w ubiegłym roku podpisaliśmy również umowę o współpracy z norweską akademią więziennictwa – University College of the Norwegian Correctional Service (KRUS) z siedzibą w Lillestrøm, która dotyczy działalności dydaktycznej i badawczej, prowadzenia wymiany naukowej i kształcenia oraz rozwijania kontaktów akademickich pomiędzy studentami, nauczycielami akademickimi i pracownikami naukowymi obu uczelni.
W warszawskiej siedzibie WSKiP gościliśmy również przedstawicieli teksańskiego Departamentu Wymiaru Sprawiedliwości (Sam Houston State University). Amerykanie byli zainteresowani omówieniem najbliższych planów współpracy badawczej i dydaktycznej. Wierzę, że przyniesie ona wiele korzyści dla obu stron.
Z kolei w roku bieżącym rozpoczęliśmy z Wojskową Akademią Techniczną współpracę, która koncentrować się będzie głównie na realizacji wspólnych badań naukowych w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego, a także działalności dydaktycznej w tym obszarze poprzez organizowanie staży i praktyk dla studentów.
Oczywiście, to tylko niektóre przykłady działalności, jaką podejmujemy na rzecz rozwoju naszej uczelni…
Panie Rektorze, słyszałem, że w działalności Uczelni odwołujecie się do potrzeby wychowywania studentów ukierunkowanego na kształtowanie właściwych postaw obywatelskich i patriotycznych. Jak to wygląda w praktyce?
Jednym ze statutowych zadań uczelni, obok kształcenia, jest wychowywanie....
Formowanie się ludzkich systemów wartości, wpływających na późniejsze postawy odbywa się w konkretnych środowiskach społecznych. Naturalnym otoczeniem, które
w istotny sposób wpływa na obraz aksjologiczny najpierw dziecka, później dorosłego już człowieka, jest z pewnością rodzina, choć nieraz w debatach publicznych słyszymy o jej kryzysie, o zaniku jej podstawowych funkcji…
Jestem przekonany, że proces formowania osobowości młodzieży, która rozpoczyna przygodę z naszą uczelnią, szczególnie jej podatność na przeobrażenia pod wpływem proponowanych im różnych form oddziaływań, może stwarzać bazę wyjściową do dokonywania zabiegów wychowawczych o charakterze aksjologicznym, przekładających się później na jakość pracy z osobami pozbawionymi wolności, a więc z osobami, u których mogą występować pewne deficyty w zakresie zaburzonych systemów wartości.
W naukach społecznych przyjmuje się powszechnie, że działalność aksjologiczna pozwala na wyjaśnienie i przewidywanie zachowań ludzi oraz całych społeczeństw poprzez identyfikację właściwych im systemów wartości. W przypadku wychowania do wartości patriotycznych dostrzegamy potrzebę ciągłego kształtowania cnót obywatelskich, czyli zachowań, w których uwidacznia się potrzeba troski o ojczyznę oraz szacunek dla symboli ojczystych. W tym celu uczelnia włącza się w wiele przedsięwzięć o charakterze patriotyczno-edukacyjnym. Dotychczas pomoc ze strony WSKiP polegała na współorganizacji, wsparciu lub obsłudze logistycznej m.in.: Ogólnopolskich Mistrzostw Klas Mundurowych w Drawsku Pomorskim oraz kolejnej już Edycji Ogólnopolskiego Konkursu „Żołnierze Wyklęci – Bohaterowie Niezłomni”.
Dowiedziałem się, że jednym z ważniejszych przedsięwzięć podejmowanych cyklicznie przez WSKiP są wydarzenia naukowe, które skupiają wokół aktualnych problemów i wyzwań systemu penitencjarnego oraz nauk związanych z jego funkcjonowaniem wybitnych ekspertów z kraju i zagranicy. Jak to się ma - do podnoszenia kwalifikacji kadr więziennych ?
Współczesny świat ulega głębokim, wielowymiarowym, dynamicznym przeobrażeniom. Z uwagi na ich tempo naukowa analiza, w szczególności w obszarze aktualnych problemów i wyzwań systemu penitencjarnego oraz nauk związanych z jego funkcjonowaniem, staje się ważnym wyzwaniem. Działalność naukowa jest od początku jednym z filarów naszych przedsięwzięć. Kadra uczelni aktywnie uczestniczy w seminariach, sympozjach, konferencjach oraz w innych innowacyjnych projektach międzynarodowych.
W trosce o wysoki poziom kwalifikacji absolwentów i ich dobre przygotowanie do kariery zawodowej w planach WSKiP jest uruchamianie studiów interdyscyplinarnych, uwzględniających potrzebę intensywnego upowszechnianie wyników badań w obiegu międzynarodowym, w obszarach, w których uczelnia osiągnęła już ugruntowaną pozycję.
W lutym br. wspólnie z Wydziałem Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz Stowarzyszeniem Penitencjarnym ”Patronat” – zorganizowaliśmy międzynarodową konferencję naukową na temat:„Społeczna działalność na rzecz więźniów i ich rodzin”. Wydarzenie to objęte zostało honorowym patronatem Ministra Sprawiedliwości – Zbigniewa Ziobry. Problematyka społecznej działalności na rzecz więźniów i ich rodzin stała się obszarem wystąpień odwołujących się do aktualnych wyników badań oraz dyskusji zarówno teoretyków jak i praktyków na co dzień zajmujących się bezpośrednimi formami wsparcia.
Cała Polska walczy dziś z epidemią koronawirusa. Także społeczność WSKiP mierzy się z tym niezwykle poważnym wyzwaniem. Co ze studentami?
W terminie od dnia 14 marca 2020 r. do dnia 13 kwietnia 2020 r. zawiesiliśmy zajęcia dydaktyczne dla studentów oraz słuchaczy uczelni z wyłączeniem zajęć prowadzonych zdalnie. Odwołaliśmy wszelkie wydarzenia, w tym konferencje, wykłady i szkolenia. Zawiesiliśmy służbowe wyjazdy zagraniczne oraz udział w konferencjach pracowników, studentów i słuchaczy uczelni. Wstrzymaliśmy przyjazdy gości zagranicznych do uczelni. Zamknęliśmy również Centralna Biblioteką Więziennictwa.
W tym niewątpliwe trudnym dla nas wszystkich okresie stosujemy się do wytycznych oraz aktualnych komunikatów Ministerstwa Sprawiedliwości, Głównego Inspektora Sanitarnego oraz Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Panie Rektorze, resocjalizacja w polskim więzieniu to mit?
Ustawa o Służbie Więziennej z 9 kwietnia 2010 r. daje dyrektorom jednostek penitencjarnych uprawnienia dotyczące ustalania metod i form działalności nie tylko w zakresie ochrony i przygotowań obronnych w podległych jednostkach organizacyjnych, ale również uwzględnia potrzebę prowadzenia wobec osób pozbawionych wolności działalności resocjalizacyjnej. Niemniej jednak, w ostatnim czasie w debacie społecznej pojawiają się komentarze, że działalność ta nie przynosi pozytywnych efektów.
Na tle powyższych rozważań uwidacznia się potrzeba postawienia następującego pytania: Co możemy uczynić, aby proces resocjalizacji prowadzony w jednostkach organizacyjnych więziennictwa w stosunku do więźniów był procesem skutecznym?
Wydaje się, że zwiększenie efektywności oddziaływań penitencjarnych wobec osób pozbawionych wolności wymaga przełamania stereotypów, jakie przez lata ukształtowały polskie więziennictwo. Skoro funkcją nadrzędną jednostek penitencjarnych jest resocjalizacja, to powinno to mieć odzwierciedlenie w całej strukturze więziennictwa.
Wierzę, że wdrożona przez Ministerstwo Sprawiedliwości reforma Służby Więziennej spowoduje, że formacja stanie się jeszcze bardziej profesjonalna. W ramach realizowanego od początku 2017 roku programu modernizacji Służba Więzienna jest stale doposażana w nowoczesny sprzęt (kamizelki, kaski ochronne, kajdanki), uzbrojenie, elektroniczne kompleksowe systemy zabezpieczeń zakładów karnych i aresztów śledczych, urządzenia do prześwietlania paczek i bagaży, a także do wykrywania narkotyków, telefonów komórkowych, w systemy sygnalizacji pożarów, systemy depozytowe kluczy itd. Warunki pracy funkcjonariuszy z pewnością przełożą się na jakość oddziaływań wychowawczych wobec osób pozbawionych wolności.
Podawana w mediach informacja, że 20 tys. więźniów na mocy nowych przepisów może wyjść do domu, gdyż dostaną dozór elektroniczny, nie jest prawdziwa. Jak Pan odniesie się do tego typu informacji?
To fakt, przy okazji epidemii koronawirusa w sieci pojawiła się masa fake newsów, które często mogą podsycać panikę wśród ich odbiorców lub prowadzić do nierozważnych działań. Jeśli chodzi o tę informację, przyznam, że jestem spokojny - Ministerstwo Sprawiedliwości na bieżąco monitoruje sytuację epidemiologiczną w jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej i stale podejmuje działania umożliwiające sprawne funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości w sytuacjach nadzwyczajnych.
Według informacji przekazywanej przez resort sprawiedliwości, w rzeczywistości krąg osób objętych tym sposobem odbywania kary może rozszerzyć się maksymalnie do 12 tys., z czego 9 tys. kwalifikuje się do Systemu Dozoru Elektronicznego już na mocy obecnych przepisów. W projekcie, nad którym trwają nadal prace, zawarto zmianę polegającą na tym, iż więźniowie mający łączną sumę kar nieprzekraczającą 18 miesięcy będą mogli ubiegać się o odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego. Według obecnych przepisów, SDE stosowany jest do kar w wymiarze do jednego roku pozbawienia wolności. W każdym przypadku decyzja należy do sądu penitencjarnego.