Kurier i żołnierz, niezłomny w czasie wojny, ojciec myśli politycznej łączącej Polskę i Węgry. O życiu Wacława Felczaka, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, który podczas II wojny światowej był szefem legendarnych kurierów tatrzańskich,  po polsku, po węgiersku i po angielsku przeczytać można na szesnastu planszach, wywieszonych przy głównej alei warszawskich Łazienek Królewskich.  

Jan Wacław Felczak – znawca stosunków polsko-węgierskich oraz historii Europy Środkowej i znakomity historyk, który historię nie tylko badał i opisywał, ale i sam ją tworzył – urodził się 29 maja 1916 roku w Golbicach pod Łęczycą, jako ósme dziecko Antoniego i Michaliny z Pałczyńskich. Studiował historię na Uniwersytecie w Poznaniu i interesował się dziejami XIX-wiecznych Węgier. Wybuch wojny nie pozwolił mu dokończyć doktoratu, który dobrze już znający język węgierski pisał, przebywając na stypendium naukowym w Budapeszcie, pod kierunkiem prezesa Węgierskiej Akademii Nauk prof. Imre Lukinicha.

Wacław Felczak wrócił do walczącego z najeźdźcami kraju i zaangażował się w działalność Polskiego Państwa Podziemnego. Jako szef tatrzańskich kurierów przenosił z Budapesztu do okupowanego kraju meldunki, rozkazy i pieniądze, umożliwiając łączność między emigracyjnym rządem polskim a polskim podziemiem. Za swoją bohaterską działalność otrzymał Order Krzyża Virtuti Militari V klasy.

Do pisania doktoratu powrócił w 1946 roku na paryskiej Sorbonie. Koniec wojny nie zakończył jednak jego misji jako emisariusza rządu. Wacław Felczak nadal podróżował między Londynem, Paryżem a Warszawą. W grudniu 1948 roku został schwytany na terenie Czechosłowacji. Po nieudanej próbie ucieczki z więzienia, trafił w ręce polskiego Urzędu Bezpieczeństwa. Po trwającym dwa lata okrutnym śledztwie usłyszał wyrok dożywocia. Z więzienia został wypuszczony w październiku 1956 roku. Jako naukowiec związał się z Uniwersytetem Jagiellońskim, opublikował wiele prac poświęconych historii Węgier. 

Podczas gościnnych wykładów w Budapeszcie w drugiej połowie lat 80. inspirował młodych studentów, wśród których byli m.in. obecny premier Węgier Viktor Orbán czy przewodniczący węgierskiego parlamentu László Kövér. Najważniejsze momenty z życia człowieka legendy, jego najistotniejsze prace i spuściznę na szesnastu tablicach przybliża autor wystawy dr Wojciech Frazik. 

Wystawę można oglądać w Łazienkach Królewskich (TUTAJ).

Fot: SZD