Żegnając stary, a witając nowy rok, lubimy sięgać do statystyki, by porównywać, prognozować lub zwyczajnie dowiedzieć się więcej o państwach, którymi się interesujemy. Przytoczmy więc nieco danych o Węgrach i ich państwie. Nieco, bo o innych sprawach będziemy informować osobno.

LUDNOŚĆ PAŃSTWA

Powierzchnia Węgier wynosi 91 248 tys. kilometrów kwadratowych i pod tym względem państwo naszych bratanków zajmuje jedenaste miejsce w Unii Europejskiej. Spis ludności z października 2022 roku stwierdził, że państwo liczyło wówczas 9 mln 600 tys. mieszkańców, ale – jak w większości państw o lepiej rozwiniętym poziomie życia – ich liczba topnieje regularnie od początku lat 80., gdy wynosiła 10 mln. 712 tys. i była rekordowa w okresie powojennym. Według danych z 13 grudnia 2023 roku (ze specjalistycznej strony POPULATIONOF.NET) wynosiła ona dokładnie 9 530 874 mieszkańców Węgier (różne ośrodki badawcze podają odmienne nawet o 60 tys. liczby). To trzynaste miejsce w Unii Europejskiej. Dla porównania, w tym samym dniu dane z Polski wynoszą ok. 37 488 tys., a ze Słowacji ok. 5 424 tys. mieszkańców. Oznacza to, ze gęstość zaludnienia na Węgrzech wynosi obecnie średnio 105 osób na kilometr kwadratowy. Spośród liczby ogólnej 74,5% Węgrów zamieszkuje miasta (tzn. ok. 7 130 tys.). Średnia wieku na Węgrzech w 2023 roku wyniosła 43 lata i 5 miesięcy, i sukcesywnie rośnie od 1960 roku. Ludność w wieku produkcyjnym (od 15 do 64 lat) stanowi obecnie na Węgrzech ok. 62%. Średnia długość życia na Węgrzech wynosi nieco ponad 76 lat. Najliczniejsze spośród roczników na Węgrzech to takie, których ludzie mają dziś czterdzieści kilka lub pięćdziesiąt kilka lat. Ciekawostką nazwać można fakt, że do 50 roku życia większość prawie wszystkich roczników stanowią mężczyźni, a wśród osób, które ukończyły 50 rok życia we wszystkich przedziałach wiekowych jest więcej kobiet. Największa dysproporcja występuje wśród osób powyżej osiemdziesiątego roku życia, gdzie kobiety stanowią ponad 71%, a mężczyźni niespełna 29%. Jest to zjawisko, występujące szerzej, bo średnią długość życia kobiet w UE szacuje się obecnie na 82,9 lat, czyli o 5,7 roku więcej niż mężczyzn, którzy żyli średnio 77,2 lat. Dzietność na Węgrzech spadła obecnie do 1,42, a demografowie biją – jak w Polsce – na alarm. Niedobór uzupełnia się przyjmowaniem imigrantów. Na Węgrzech w ostatnich kilku latach było to niewiele, bo po kilkanaście tysięcy rocznie. Polityka władz nastawiona jest na preferowanie rodzimych i Węgrów mieszkających za granicami. Liczba gastarbeiterów na Węgrzech w roku 2023 przekroczyła 100 tys. pracowników.

Największym miastem Węgier jest niezmiennie Budapeszt (samo miasto), w którym zamieszkuje ok. 18% mieszkańców kraju, czyli ok. 1,7 mln obywateli. Oznacza to, że stolica jest równocześnie dominującym wyraźnie centrum państwa. Średnia życia kobiet w Budapeszcie (najwyższa na Węgrzech) sięga 80 lat.

ZAMOŻNOŚĆ

Węgierski produkt krajowy brutto w przeliczeniu na jednego mieszkańca daje miejsce (wraz z Polską) w trzeciej dziesiątce Unii Europejskiej i w przypadku Madziarów wynosi obecnie ok. 76% PKB per capita francuskiego i ok. 70%, 98% polskiego, ale już ok. 130% słowackiego. To dane z oficjalnej strony Unii Europejskiej. Specjaliści komentują, że państwa dawnego bloku sowieckiego wciąż gonią Zachód, jednak po półwieczu zaniedbań gospodarczych nie jest to łatwe. Wielu wskazuje na COVID jako przyczynę osłabienia rozwoju gospodarczego w ostatnich latach. Lepsze wyniki rolnictwa poprawiają te statystyki.

Węgierskie Centralne Biuro Statystyczne (KSH) podaje, że na przestrzeni 2023 roku na Węgrzech zanotowano średnią inflację na poziomie ok. 25%, różną w zależności od sektorów i metod obliczania. Zjawisko to jednak w sumie musi niepokoić.

Liczba mieszkań wynosi obecnie na Węgrzech ok. 4 600 tys., czyli średnio dwie osoby zamieszkują w jednym lokalu. Oczywiście średnia w tym przypadku oznacza, że jedna osoba bywa właścicielką kilku lub większej liczby mieszkań, a kilka innych osób tylko wynajmuje ten sam lokal, gdyż nie jest właścicielem żadnego.

Średni wiek samochodów, którymi posługują się Węgrzy wydłuża się powoli, ale systematycznie i zbliża się do 16 lat. Najpopularniejsze marki samochodów na Węgrzech to Opel, Volkswagen i Suzuki (ich łączny udział to 32% węgierskiej floty samochodowej, liczącej ok. 4,1 mln pojazdów), ale na ulicach można spotkać także stare Wartburgi i Fiaty 125p, a nawet Trabanty.

KORZYSTANIE Z MEDIÓW

Statystycznie ok. 80% Węgrów powyżej 15 roku życia korzysta realnie z Internetu, co również wymaga choćby skrótowego komentarza, bo skądinąd wiemy, że zjawiskiem światowym jest coraz wcześniejsza „inicjacja internetowa”, czyli w grupie wiekowej 5-15 lat prawie wszystkie dzieci korzystają z Internetu. Założenie, że korzystający „realnie” to ok. 80% oznacza też, że znacznie więcej osób korzysta z usług internetowych, choć robi to dopiero za czyimś pośrednictwem, a powodów tego może być wiele. Korzystający z Internetu najczęściej (w ok. 30%) robią to w celach informacyjnych, szukając wiadomości o tym, co ostatnio się wydarzyło, a stosunkowo niewielu, by np. oglądać stare filmy... To zjawisko podobne do trendów europejskich w ogóle. Do trendów światowych zalicza się i ten, że Węgrzy najczęściej w poszukiwaniu treści internetowych, wykorzystują urządzenia mobilne (częściej niż komputery stacjonarne w domu lub pracy).

Węgrzy mieszczą się w trendach ogólnoeuropejskich także w zjawiskach dotyczących innych mediów. Korzystanie z prasy papierowej regularnie spada. Gdy chodzi o tzw. prime time radia czy telewizji to są to podobne godziny jak w Polsce. Węgrzy najczęściej słuchają radia w drodze do pracy z rana, a telewizory włączają wieczorem (choć coraz rzadziej z nich korzystają, przenosząc zainteresowanie na ekrany komputerów) i choć nawet nie korzystają ze skupieniem z kontentu telewizyjnego, to nie wyłączają odbiorników aż do wieczornej toalety.

Gdy chodzi o czytelnictwo e-booków to na Węgrzech rośnie ono w szybkim tempie, głównie za sprawą kobiet z miast, które kupują blisko 70% e-booków, a pasjonują je głównie romanse (aż 17% wszystkich treści), beletrystyka i kryminały. To – aż do wyśmiewania przez niektórych modernistów – tradycyjne treści, choć w nowoczesnej formie. Dziwić natomiast może bardzo, że najniższe zainteresowanie e-bookami notuje się na Węgrzech w grupie wiekowej 18-25 lat. Specjaliści komentują, że ich popularność wśród starszych pań bierze się z faktu, że można w nich wygodnie regulować wielkość czcionki…

ZAJĘCIA I AKTYWNOŚCI

W Unii Europejskiej ok. 18,2% ludzi w wieku produkcyjnym (15-64 roku życia) deklaruje, że z różnych względów nie jest zarejestrowanych jako uczniowie lub pracujący. W Rumunii i we Włoszech odsetek ten stanowi ponad 25%, na Węgrzech niespełna 14% (podobnie np. w Czechach) a w Estonii ponad 12%.

Pośród zawodów wykonywanych przez największą liczbę pracowników nauczycielstwo cierpi na największy niedobór, a w tym szczególnie przedmioty ścisłe. Wiąże się to z poczuciem niezadowolenia i niedocenienia pracy nauczycieli. Decydujące są w tym względzie płace, które w przypadku nauczycieli wahają się w granicach dwóch trzecich średniej krajowej absolwentów wszystkich szkół wyższych. Jedna trzecia nauczycieli ma co najmniej 55 lat (w Unii Europejskiej to ok. 25%), a więc zawód ten na Węgrzech starzeje się bardziej. Podobnie jak w Polsce problemem są szkoły o najmniejszej liczbie uczniów, które i tak wymagają pełnego wachlarza przedmiotów, a więc są drogie w utrzymaniu. Gdy chodzi o chęć podjęcia zawodu nauczycielskiego w przeciągu ostatnich lat notowano spadek chętnych. Akurat w 2023 roku zauważa się lekki wzrost, ale zobaczymy w przyszłych latach, czy to przypadek, czy już trend.

Francja, Belgia i Węgry cierpią na największy niedobór kadry lekarskiej w EU, a przypada ich tam ok. 330 na 100 tys. mieszkańców, podczas gdy w najlepiej pod tym względem wyglądającym w statystyce państwie, czyli Grecji lekarzy notuje się dwa raz więcej. Ich jakość jest trudniejsza do określenia (jak nauczycieli), ale wiele na to wskazuje, że na Węgrzech stoją na lepszym poziomie niż w wielu innych państwach.

Turystyka na Węgrzech ma się bardzo dobrze i odnotowała w 2023 roku dalszy poważny – przed ogłoszeniem twardych danych szacunki mówią o 4-5 procentach w porównaniu z rokiem ubiegłym – wzrost liczby przybyszów (szczególnie zagranicznych). Przede wszystkim Budapeszt, ale i inne atrakcje węgierskie przyciągają gości, a ich obsługa charakteryzuje się dużą życzliwością i fachowością. Zauważa się nawet – podobne jak u Włochów – poczucie, że skoro z turystyki się żyje, więc należy lubić swoją pracę w tym obszarze. To dobre zjawisko. Szacunki mówią też, że turystyka krajowa nie odnotowała postępu, co będzie z pewnością przedmiotem analiz, ale przyćmiewa ją radość szczególnie z faktu, że turyści zagraniczni (w szczególności chińscy) znacznie wydłużają pobyt na Węgrzech. Gdy dawniej traktowali Węgry jako dwu- lub trzydniowy przystanek w podróży po Europie, teraz wykupują oferty nawet dziesięciodniowe, a to znacznie podniesienie podnosi przychody hoteli, restauracji itd. a w efekcie i skarbu państwa. Innym cieszącym trendem są powroty na Węgry turystów, którzy zasmakowali w tamtejszej kuchni i innych atrakcjach.

Gdy chodzi o zarobki Węgrów to zdecydowanie najlepiej opłacani są kontrolerzy ruchu lotniczego (do 2,5 mln forintów rocznie), których przychody szacuje się średnio zawsze wyżej niż ministrów, a w porównaniu z tzw. lekarzami rodzinnymi zarabiają dwukrotnie lepiej.

Piotr Boroń