​

Kontakty między artystami wizualnymi z Polski, Węgier, Czechosłowacji i NRD w latach 1970 – 1989

Czasy PRL, czasy dominacji nad Europą środkową Związku Radzieckiego, powoli odchodzą w niepamięć. Dla coraz większej liczby osób urodzonych po roku 1989 trudno już sobie wyobrazić czym był system totalitarny, panujący w krajach „demokracji ludowej”. Całe życie w tym życie artystyczne, podporządkowane zostało panującej ideologii socjalistycznej. Sztuka była z jednej strony poddana bardzo ostrej cenzurze prewencyjnej z drugiej została wprzęgnięta w mechanizm państwowej machiny propagandowej. Kraje należące do bloku wschodniego w teorii były bratnimi krajami socjalistycznymi w praktyce wymiana osób, myśli i dokonań była ściśle kontrolowana przez komunistyczne rządy. Nawet zwykły ruch turystyczny podlegał ścisłym obostrzeniom a wiele osób pamięta jeszcze wielokilometrowe kolejki na przejściach granicznych z Czechosłowacją czy NRD.

Nakładem Instytutu Pamieci Narodowej ukazała się w tym roku książka Patryka Wasiaka  „Kontakty między artystami wizualnymi z Polski, Węgier, Czechosłowacji i NRD w latach 1970 – 1989”.   Autor przygotowując pracę skorzystał ze zbiorów instytucji państwowych, katalogów wystaw, druków ulotnych i korespondencji. Przeprowadził także wywiady z twórcami i kuratorami wystaw.  

Książka ukazuje sposoby nawiązywania kontaktów pomiędzy artystami bloku wschodniego, zawierane zarówno w ramach oficjalnego systemu państwowego jak i niezależnie od niego. Zdaniem Patryka Wasiaka nie da się rozgraniczyć kontaktów utrzymywanych w ramach instytucji państwowych od tych nawiązywanych poza systemem. Dla wielu przedstawicieli sztuki działalność artystyczna była okazją do przekraczania granic i wykorzystywania dostępnych możliwości do organizowania kontaktów  ze swoimi kolegami z innych krajów.

Patryk Wasiak „Kontakty między artystami wizualnymi z Polski, Węgier, Czechosłowacji i NRD w latach 1970 – 1989„  IPN 2019

M.B