​

18 maja br. będziemy obchodzić jubileusz 100. rocznicy urodzin Karola Wojtyły – papieża Jana Pawła II. Dzień później, 19 maja minie rok od uroczystego wniesienia relikwii Świętego do bazyliki św. Stefana w Budapeszcie.

Karol Wojtyła przyszedł na świat 18 maja 1920 r. w Wadowicach – miasteczku pod Krakowem. Tam też został ochrzczony w Bazylice Mniejszej Ofiarowania Najświętszej Marii Panny 20 czerwca 1920 r. przez księdza Franciszka Żaka, kapelana wojskowego. Imię Karol rodzice wybrali mu by uczcić ostatniego cesarza Austrii, Karola Habsburga. Pierwszą Komunię przyjął w dniu 25 maja 1929 r. a sakramentu bierzmowania udzielił mu arcybiskup metropolita krakowski Adam Stefan Sapieha 3 maja 1938 r. W dzieciństwie lubił sport i wycieczki krajoznawcze. Cechowała go też silna wiara, w kościele parafialnym pełnił obowiązki ministranta. W gimnazjum męskim w Wadowicach jednym z nauczycieli Karola Wojtyły i jego wychowawcą był Mirosław Moroz, magister filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego i porucznik rezerwy Wojska Polskiego, zamordowany później w Katyniu w 1940 r. Na tym samym wydziale podjął studia młody Karol w październiku 1938 r. Po wybuchu wojny i zamknięciu uczelni przez niemieckich okupantów młody student zatrudnił się, jako robotnik w kamieniołomie krakowskiej fabryki chemicznej „Solvay”. Związał się z konspiracyjną Federacją Organizacji Narodowo-Katolickich „Unia”, a wraz z nią - ze Stronnictwem Pracy. Kształtowane tam poglądy Karola przybrały później formę nauki społecznej Jana Pawła II. Grywał też w konspiracyjnych teatrach. Przede wszystkim jednak dojrzewało w nim powołanie do stanu duchownego. W 1942 r. podjął tajne studia w seminarium duchownym oraz teologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. 1 listopada 1946 r. w kaplicy w Pałacu Arcybiskupów Krakowskich kardynał Adam Sapieha wyświęcił Karola Wojtyłę na księdza. Kolejne studia teologiczne odbył już w Rzymie, na Uniwersytecie Papieskim Angelicum.

Po obronie doktoratu i powrocie do polski był wikarym w małopolskiej Niegowici i parafii św. Floriana w Krakowie, koncentrując się na zajęciach z młodzieżą. Kontynuował następnie pracę naukową w Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Krakowie, na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, uzyskując tytuł doktora habilitowanego. 28 września 1958 r., w wieku 38 lat, został najmłodszym polskim biskupem. 4 lata później został krajowym duszpasterzem środowisk twórczych i inteligencji. Znając kilka języków odznaczył się wyjątkową aktywnością w pracach Soboru Watykańskiego II (1962 – 1965) a na gruncie krajowym uczestniczył w przygotowaniach do Millenium Chrztu Polski. Efektem tego była nominacja na arcybiskupa krakowskiego pod koniec 1963 r. 26 czerwca 1967 r. papież Paweł VI mianował abp. Wojtyłę kardynałem. Karol Wojtyła przygotowywał kolejne kongresy teologiczne - krajowe i międzynarodowe. Odbywał naukowe i kardynalskie podróże do Stanów Zjednoczonych, Kanady, Australii i Republiki Federalnej Niemiec. Był członkiem Synodu Biskupów i trzech Kongregacji Kurii Watykańskiej. Kierował polskim kościołem wspólnie z prymasem Stefanem Wyszyńskim, mimo prób skonfliktowania ich przez Służbę Bezpieczeństwa. Konklawe przeprowadzone 16 października 1978 r. wskazało Karola Wojtyłę, jako nowego papieża, który przyjął imię Jan Paweł II.

Polski pontyfikat trwał 26 lat i 5 miesięcy (trzeci pod względem długości w historii papiestwa). Jan Paweł II walnie przyczynił się do obalenia systemu komunistycznego w Europie Środkowej i wprowadził Kościół w nowe tysiąclecie. Odbył 104 pielgrzymki zagraniczne (w tym 8 do Ojczyzny) i 146 na terenie Włoch, broniąc pokoju, praw rodziny, dzieci nienarodzonych, starszych i potrzebujących, spotykając się z wyznawcami wielu wyznań i religii. Zainicjował Światowe Dni Młodzieży, ogłosił nowy Kodeks Prawa Kanonicznego oraz Katechizm Kościoła Katolickiego, zawierzył cały świat Matce Bożej oraz Bożemu Miłosierdziu. W 1981 r. doszło do zamachu na Jana Pawła II. Papież cudem uniknął śmierci od kuli zabójcy z Turcji - Ali Agcy. Jego życie stawiane jest za wzór chrześcijańskiej postawy wobec świata i drugiego człowieka. Zmarł 2 kwietnia 2005 r. o godzinie 21.37. W uroczystościach pogrzebowych na placu św. Piotra 8 kwietnia uczestniczyło 300 tysięcy wiernych. Trumna z ciałem spoczęła w podziemiach watykańskiej bazyliki św. Piotra. Beatyfikacji Jana Pawła II dokonał 1 maja 2011 r. jego następca - Benedykt XVI. 3 lata później, w niedzielę Bożego Miłosierdzia, 27 kwietnia 2014 r. nastąpiła kanonizacja, za sprawą kolejnego papieża – Franciszka.

Jan Paweł II w czasie pontyfikatu beatyfikował pięciu naszych bratanków. Byli to: Vilmos Apor (w 1997 r.), Tódor Romzsa (2001), László Battyhány-Strattmann i Márk Aviánói (2003) oraz król Karola IV (2004). Kanonizował w 1989 r. Agnieszkę Czeską (stryjeczną siostrę króla Węgier Andrzeja II), w 1995 r. Świętych Męczenników Koszyckich, w 1997 r. Jadwigę Andegaweńską - królową Polski, córkę Ludwika Węgierskiego, w 1999 r. zaś Świętą Kingę, patronkę Królestwa Polskiego i Litwy, córkę króla Węgier Béli IV.

19 maja 2019 r., w  największej świątyni Węgier - Bazylice św. Stefana w Budapeszcie, odbyła się uroczysta procesja wprowadzająca relikwię Świętego Jana Pawła II, przywiezioną przez arcybiskupa Mieczysława Mokrzyckiego, metropolitę lwowskiego i papieskiego sekretarza w latach 1996-2000. W uroczystej mszy świętej uczestniczył m.in. ambasador RP na Węgrzech prof. Jerzy Snopek wraz z małżonką, przewodniczący Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego na Węgrzech Zsolt Bátori wraz z małżonką, licznie przybyła Polonia i węgierscy wierni. Podczas nabożeństwa relikwia pierwszego stopnia w postaci włosa Karola Wojtyły stała przy ołtarzu, później została przeniesiona do kaplicy Matki Boskiej Częstochowskiej. Po mszy arcybiskup Mokrzycki spotkał się z przedstawicielami budapeszteńskiej Polonii. Była  wśród nich dr Halina Csúcs Lászlóné - współinicjatorka sprowadzenia relikwii św. Jana Pawła II do bazyliki.

Zawsze szanowałem i kochałem Ojca Świętego św. Jana Pawła II. Był naprawdę wielkim papieżem. Miałem okazję spotkać się z nim, gdy jeszcze był biskupem. Wywarł na mnie takie wrażenie, że zostałem jego admiratorem na całe życie. Od kiedy go kanonizowano, bardzo pragnąłem zdobyć dla bazyliki jakąś jego relikwię – powiedział po mszy biskup pomocniczy archidiecezji ostrzyhomsko-budapeszteńskiej i proboszcz bazyliki św. Stefana - György Snell.

Kopia obrazu Czarnej Madonny została podarowana przez jasnogórskich paulinów uczestnikom pierwszej Narodowej Pielgrzymki Węgrów do Polski 28 czerwca 2011 r., z przewodniczącym parlamentu węgierskiego László Kövérem na czele. Pielgrzymi, po powrocie do Budapesztu, umieścili obraz w kaplicy obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej w bazylice św. Stefana. 30 czerwca 2017 r. obraz został koronowany przez prymasa Węgier, kardynała Pétera Erdő w obecności licznie zgromadzonych wiernych. W koronę - wykonaną w Polsce i poświęconą w Częstochowie - wpisane są herby Polski i Węgier a także postaci św. Stefana, który powierzył Węgry Maryi i św. Jan Paweł II.

Attila Szalai, węgierski przyjaciel Polaków, laureat nagrody „Świadek historii” Instytutu Pamięci Narodowej w 2019 r., tak wspominał spotkanie z Janem Pawłem II 16 czerwca 1999 r., do którego doszło przy okazji kanonizacji św. Kingi w Starym Sączu: Papież wezwał mnie do siebie, żeby przećwiczyć tekst, który chciał powiedzieć po węgiersku. Czytał fonetycznie zapisany tekst węgierski, a ja poprawiałem jego wymowę. Trwało to jakieś 20 minut. W końcu po węgiersku podziękował mi za pomoc i pobłogosławił. Ojciec Święty widział, w jakim jestem stanie, ponownie się uśmiechnął – nie można tego nazwać inaczej – po szelmowsku i powiedział: „Oj, dobry panie, dlaczego pan się tak przejmuje? Papież też jest tylko człowiekiem”.

Artur Kolęda

Autor jest historykiem i publicystą , pracownikiem Instytutu Pamięci Narodowej